Tạp thi kỳ 1 - Nguyễn Du

 雜詩其一

壯士白頭悲向天，
雄心生計兩茫然。
春蘭秋菊成虛事，
夏暑冬寒奪少年。
黃犬追歡鴻嶺下，
白雲臥病桂江邊。
村居不厭頻沽酒，
尚有囊中三十錢。

阮攸

Tạp thi kỳ 1

Tráng sĩ bạch đầu bi hướng thiên,
Hùng tâm sinh kế lưỡng mang nhiên.
Xuân lan thu cúc thành hư sự,
Hạ thử đông hàn đoạt thiếu niên.
Hoàng khuyển truy hoan Hồng Lĩnh hạ,
Bạch vân ngoạ bệnh Quế Giang biên.
Thôn cư bất yếm tần cô tửu,
Thượng hữu nang trung tam thập tiền.

Dịch nghĩa

Tráng sĩ đầu bạc ngửng nhìn trời, lòng bi đát,
Hùng tâm, sinh kế cả hai đều mờ mịt.
Xuân lan thu cúc đã thành chuyện hão,
Đông rét hè nóng cướp cả tuổi xuân.
Dắt chó đi săn, mãi vui dưới chân núi Hồng Lĩnh,
Trong mây trắng, nằm bệnh bên sông Giang Quế.
Ở thôn quê, thích nhất được mua rượu uống luôn,
Trong túi hãy còn ba mươi đồng tiền đây.

Nguyễn Du có biệt hiệu là Hồng sơn hiệp lộ, nghĩa là phường săn ở núi Hồng.

 

Làm thơ vớ vẩn (Phóng dệt Bongtaduong)

Tóc bạc anh hào ngửa mặt than

Dũng chí hùng tâm cũng lúc tàn

Thu vịnh xuân ngâm tiêu nhật nguyệt

Hạ nồng đông giá triệt thời gian

Mệt dừng sông Quế nhìn mây đuổi

Khỏe chạy non Hồng dẫn chó săn

Thôn dã nhàn vui luôn sẵn rượu

Ba chục đồng teng đủ khướt nằm

VĂN TẾ NGUYỄN VĂN BÁCH

   

               

(Thương nhớ bạn hiền: Giuse Nguyễn Văn Bách,

 tạ thế: 18 giờ 15 ngày 19.01.2014 hưởng thọ 63 tuổi)

Anh Bách!

Anh Nguyễn Văn Bách!
Cõi thế  khứ vân;

Thiên đàng hồi trạch.

Ngẫm xưa:

Đất Bắc Giang- Tân Mẹo kỷ, mở môi chào đón kiếp nhập phàm;

Miền Thủ Đức- Quý Tỵ niên, khép mắt giã từ đời ly khách.

Từ thơ ấu nơi chủng viện, luôn chăm chỉ bút nghiên;

Đến trưởng thành chốn thần viên, còn miệt mài đèn sách.

Ngư phủ này thân phận mong trao;

Nông gia ấy cơ đồ ước vạch.

Nẻo tu trì xa lối ngỡ ngàng;

Đường tục lụy dấn vào thử thách.

Một vợ trẻ luôn ấm áp sắt cầm;

Năm con thơ rất nồng nàn kim thạch.

Gánh gia phong lật đật, đã lắm khi cơm gạo đâu còn;

Bề tổ ấm long đong, lại nhiều buổi bạc tiền hết sạch.

Lối trượt bổ nhào;

Đường trơn ỳ ạch.

Thế nhưng:

Một đời chẳng nhuốm chàm đen;

Suốt kiếp hằng tô thanh bạch.

Mưa vùi mà rạng rỡ lòng ngay;

Bão dập lại ngời ngời cốt cách.

Rồi gặp thời hết vận lầm than;

Phải vào lúc qua kỳ đói rách.

Thuận buồm mái đẩy trôi phăng;

Xuôi gió con thuyền thẳng lách.

Tình bạn cũ tay bắt mặt mừng ;

Nghĩa bè xưa sánh vai dìu nách.

Lời vui tựa sáo, nỗi hàn huyên chan chứa căn cơ;

Chén rượu như thơ, niềm tâm sự trào căng huyết mạch.

 Than ôi!

Phúc đến có chừng;

Tai bay nhiều ách.

Chứng trầm kha ập đến vội vàng;

Cơn bạo bệnh lâm hồi cấp bách.

Trăm ngày dư chao đảo xác thân;

Tám tháng đủ tả tơi hồn phách.

Cảm bạn hiền khốn đốn, chỉ theo chân ngó sắc vàng chàm;

Thương hữu hảo nguy nan, đành dõi mắt nhìn trơ đỏ quạch.

Thần y khom gối cài rương;

Thánh dược lắc đầu gấp sách.

Phút tử vong tựa trộm đạo đào tường

Giây lâm mệnh như gian phi khoét ngạch

Buồng phổi tái tàn hơi;

Trái tim thâm dứt mạch.

Vạn lý biệt lìa;

Nghìn trùng xa cách.

Năm mươi năm ý hợp tâm đầu;

Sáu chục tuổi giao tình khí phách.

Thắp hương trầm nghi ngút, tiễn anh linh đến chốn vĩnh cung;

Đốt ngọn nến bập bùng,đưa xác thể về nơi âm trạch.  

Giã biệt tri âm!

Vẫy chào anh Bách!!

KP Bùi Nghiệp

XUÂN TIÊU LỮ THỨ - NGUYỄN DU

春宵旅次

蕭蕭蓬鬢老風塵，
暗裡偏驚物候新。
池草未闌千里夢，
庭梅已換一年春。
英雄心事荒馳騁，
名利營場累笑顰。
人自蕭條春自好，
圍城城下一沾巾。

阮攸

Xuân tiêu lữ thứ

Tiêu tiêu bồng mấn lão phong trần,
Ám lý thiên kinh vật hậu tân.
Trì thảo vị lan thiên lý mộng,
Đình mai dĩ hoán nhất niên xuân.
Anh hùng tâm sự hoang trì sính,
Danh lợi doanh trường luỵ tiếu tần.
Nhân tự tiêu điều xuân tự hảo,
Đoàn Thành thành hạ nhất triêm cân.

 Nguyễn Du

Dịch nghĩa

Mái tóc bạc phơ, cứ phải phong trần mãi,
Thấy thời tiết, cảnh vật đổi thay, lòng riêng những kinh sợ.
Ngoài nghìn dặm chưa tan giấc mộng "cỏ bờ ao",
Trước sân, cây mai lại qua một mùa xuân nữa.
Tâm sự anh hùng đã nguội lạnh, không còn nghĩ đến chuyện ruổi rong,
Đường danh lợi làm luỵ đến sự khóc cười.
Người thì tiều tuỵ, nhưng xuân vẫn chứ đẹp,
Đứng dưới Đoàn Thành, nước mắt đẫm khăn.

Đêm xuân lữ thứ (Người dịch: Nguyễn Thạch Giang)

Phong trần dày dặn mái đầu phai,
Lặng lẽ thêm kinh sự chuyển dời.
Nghìn dặm mơ hoài ao cỏ mượt,
Một năm xuân đến gốc mai tươi.
Anh hùng đã mỏi đường rong ruổi
Danh lợi còn mang luỵ khóc cười.
Người cứ bơ phờ, xuân cứ đẹp
Thành Đoàn đứng ngắm, hạt châu rơi.

Đêm xuân xa nhà (Phóng dệt Bongtaduong)

Đời mãi phong trần tóc bạc vôi

Tâm sầu tức cảnh dạ khôn nguôi

Ngàn trùng mộng đến ao thanh đón

Một tiết xuân sang cội lão rồi

Hết lối anh hùng chân mỏi gập

Cùng đường danh lợi gót buông trôi

Thân già lọm khọm xem hoa thắm

Dưới bức Đoàn Thành lệ đẫm rơi

Mộ xuân mạn hứng - Nguyễn Du

暮春漫興

一年春色九十日，
拋擲春光殊可憐。
浮世功名看鳥過，
閒庭節字帶鶯遷。
側身不出有形外，
千歲長懮未死前。
浮利榮名終一散，
何如及早學神仙。

阮攸

Mộ xuân mạn hứng

Nhất niên xuân sắc cửu thập nhật,
Phao trịch xuân quang thù khả liên.
Phù thế công danh khan điểu quá,
Nhàn đình tiết tự đới oanh thiên.
Trắc thân bất xuất hữu hình ngoại,
Thiên tuế trường ưu vị tử tiền.
Phù lợi vinh danh chung nhất tán,
Hà như cập tảo học thần tiên ?

Nguyễn Du

Dịch nghĩa

Một năm có chín mươi ngày xuân,
Để cho cảnh xuân trôi qua, thật đáng tiếc!
Công danh ở đời nào khác cánh chim bay vút,
Trước sân vắng, thời tiết cũng theo chim oanh mà thay đổi.
Tấm thân không thể thoát ra khỏi vòng hữu hình,
Chưa chết, cứ lo mãi chuyện nghìn năm.
Danh lợi hão huyền cuối cùng tiêu tan hết,
Sao bằng hãy sớm theo đạo thần tiên!

 

Cảm tác cuối xuân (Phóng dệt Bongtaduong)

Chín chục thiều quang tiết đảo vần

Nỡ nào để vuột mất thời xuân

Công danh phù thế đà bay mất

Thời tiết bồng bênh cứ chuyển lần

Chưa chết đừng lo xây tĩnh mộ

Còn hơi chớ ngóng vị vinh thân

Vòng đời đố thoát khung bào ảnh

Vậy sớm tìm tiên học phép thần

Mạn hứng - Nguyễn Du

漫興

龍尾洲邊多白鷗，
藍江堂上有寒儒。
一生詞賦知無益，
滿架琴書徒自愚。
百歲為人悲瞬息，
暮年行樂惜須臾。
寧知異日西陵下，
能飲重陽一滴無。

阮攸

Mạn hứng

Long Vĩ châu biên đa bạch âu,
Lam Giang đường thượng hữu hàn nho.
Nhất sinh từ phú tri vô ích,
Mãn giá cầm thư đồ tự ngu.
Bách tuế vi nhân bi thuấn tức,
Mộ niên hành lạc tích tu du.
Ninh tri dị nhật tây lăng hạ,
Năng ẩm trùng dương nhất trích vô?

Nguyễn Du

Dịch nghĩa

Bên bãi Long Vĩ có nhiều chim âu trắng,
Trong ngôi nhà bên sông Lam có nhà nho nghèo.
Một đời chuyên về từ phú, biết là vô ích,
Sách đàn đầy giá, chỉ mình làm ngu mình.
Cuộc đời trăm năm, buồn thay, chỉ là chốc lát,
Đến tuổi già mới mua vui, tiếc quá ngắn ngủi.
Biết rồi đây, khi nằm xuống dười gò phía tây,
Tiết trùng dương đến, liệu có được giọt rượu nào không?

Cảm hứng lan man (Người dịch: Nguyễn Thạch Giang)

Long Vĩ bên bờ một đám cò,
Sông Lam trên bến, bác hàn nho.
Suố đời thơ phú ròng vô ích,
Đầy giá sách đàn chất mãi ngu.
Cuộc sống trăm năm coi mấy chốc,
Chuyện vui nuối cả tiếc từng giờ.
Phía tây bãi cỏ khi nằm xuống,
Chén rượu trùng dương ai tưới cho?

Tự cảm (Phóng dệt bongtaduong)

Bên bờ Long vĩ đám cò reo

Chốn bến sông Lam có lão nghèo

Thi phú loanh quanh ngày mất hút

Sách đèn chồng đống dốt còn đeo

Trăm năm tráng kiện vù qua hết

Một tuổi già nua đến thoáng vèo

Nấm mộ non đoài kia đón xuống

Xuân về giọt rượu cũng khô queo