THƠ ĐƯỜNG... SỬ 2

  

THƯỢNG TƯỚNG: TRẦN QUANG KHẢI

Đại thần trụ cột chốn triều ca

Tể tướng ra công việc nước nhà

Dẹp mặt bất bình chung sướng khổ

Bắt tay giao hữu hợp an hòa (*)

Chương Dương Bắc lộ thành tro cốt

Hàm Tử Mông đoàn hóa bóng ma

Đệ nhất anh hùng tài trí tuyệt

Ngàn năm đuốc sáng rọi đâu nhòa

Bongtaduong

(*)Trần Quốc Tuấn là con Trần Liễu, Trần Quang Khải là con Trần Cảnh. Hai người đều là anh em nửa dòng máu. Ngoài mâu thuẫn giữa dòng chính và dòng thứ, giữa hai ông còn có cả mối bất hòa cá nhân.

CHIÊU VĂN: TRẦN NHẬT DUẬT

Chiêu Văn Đồng Tử khắc từ thai (*)

Thông thạo bao nhiêu tiếng nước ngoài

Hữu hảo khiêm nhường nhưng dũng mãnh

Ôn hòa nhu thuận lại cường oai

Ngoại giao phương Bắc rành ngôn ngữ

Chiến sự quân Mông vỡ khí tài

Hàm Tử thư hùng vang trận địa

Lừng danh Đại Việt mực nào phai

Bongtaduong

(*)Theo sử sách, từ nhỏ ông đã nổi tiếng là hiếu học và "sớm lộ thiên tri, ham thích hiểu biết về các tiếng nói và các giống người". Truyền rằng khi mới sinh, trên tay Trần Nhật Duật có bốn chữ "Chiêu Văn đồng tử". Sau vua Trần lấy đó mà đặt vương hiệu cho ông là Chiêu văn (có nghĩa là đón, gọi cái đẹp).

NHÂN HUỆ: TRẦN KHÁNH DƯ

Lắm tật đa tài giỏi pháp binh

Điều quân phó tướng việc thường tình

Quân lương đánh đắm thù điên đảo

Vũ khí dìm sông giặc thất kinh

Trương Hổ tái chàm run vỡ mật

Chế Chi xanh xám sợ khom mình

Đồng hoang khai khẩn vùng Nam Định

Tưởng nhớ công xưa lập miếu đình

Bongtaduong

THƠ ĐƯỜNG... SỬ

DANH TƯỚNG: PHẠM CỰ LẠNG
Sát cánh Đinh triều dẹp sứ quân

Lại phò Lê đế chống thù xâm

Chung lòng phá Tống trừ tai họa

Góp sức bình Chiêm triệt mống mầm

Dẫn thủy nhập điền thông vận nước

Mở đường phá núi giúp an dân

Lòng son một mối lo gồng gánh

Nước mạnh dân giầu góp sức chăm

Bongtaduong

DANH TƯỚNG: TÔN ĐẢN (NÙNG TÔNG ĐẢN )

Bắc tiến ào ào vượt giáp ranh

Bốn mươi hai buổi đánh ba thành

Tống triều hoảng sợ co hòa hoãn

Nam quốc oai hùng khởi chiến tranh

Muốn được an toàn mưu tính toán

Phải gây uy lực kế thi hành

Lang trung phó tướng bình thiên hạ

Dũng lược lưu truyển rạng sử xanh

Bongtaduong

DANH TƯỚNG: LÊ TẦN (LÊ PHỤ TRẦN)

 Dòng dõi nhà Lê, tướng sĩ Trần

Trung thành mãnh liệt khiển ba quân

Ván che khiên mộc phò vương thoái

Tay múa đao thương cản giặc tràn

Trấn thủ  Nghệ An đe Bắc quốc

Tung hoành Thanh Hóa trợ Chiêm lân

Thái Tông cảm khái tôi trung hậu

Sự nghiệp tồn lưu được dũng thần (*)

Bongtaduong

(*)Tháng giêng năm 1258, vua Trần Thái Tông định công phong tước, ban cho Lê Phụ Trần làm Ngự sử đại phu. Vua nói: "Trẫm không có khanh, thì đâu có ngày nay. Khanh hãy cố gắng để cùng được trọn vẹn về sau"

GÁNH PHÂN

Nghề tôi lếch thếch có ra gì

Lủng lẳng thùng phân mỗi sáng đi

Năng đảm thế gian tam xích kiếm

Tận thu thiên hạ nhất nhung y (*)

Che mồm dưới xóm chê đàm tiếu

Bịt mũi trên làng bĩu thị phi

Mua chữ cho con đành hổ phận

Tương lai hạnh phúc chẳng ai bì

Bongtaduong

 (*)Nguyên chữ:  Ý nhất nhung y, năng đảm thế gian nan sự. Đề tam xích kiếm, tận thu thiên hạ nhân tâm. (Khoác một áo bào, đảm đang khó khăn trong thiên hạ, Cầm ba thước kiếm, tận thu lòng dạ thế gian). Câu đối vua Lê Thánh Tông tặng người gánh phân.

NHÃ LANG – CẢO NƯƠNG (*)

Móng rồng cài chặt mũ đầu mâu

Quang Phục thần uy quỷ khiếp sầu

Chăn gối mềm môi chồng ướm hỏi

Ái ân dẻo lưỡi vợ khai mau!

Nhã phu cố ý lừa mưu hiểm

Cảo phụ vô tình mắc bẫy sâu

Triệu Việt bại vong đành tuẫn thủy

Cơ đồ sụp đổ thật thương đau

Bongtaduong

(*) Lý Phật Tử có con trai là Nhã Lang, xin lấy con gái của Triệu Việt Vương là Cảo Nương. Việt vương bằng lòng, nên hai nhà kết thành thông gia. Vì yêu quý Cảo Nương nên Việt Vương cho Nhã Lang ở gửi rể.

Sau Nhã Lang biết được bí mật về quân sự của Triệu Việt Vương, báo lại cho Lý Phật Tử. Phật Tử mang quân đánh úp Việt Vương. Việt Vương tự biết thế yếu không thể chống được, bèn đem con gái chạy về phía nam, muốn tìm nơi đất hiểm để ẩn náu tung tích, nhưng đến đâu cũng bị quân của Phật Tử đuổi theo sau gót. Việt Vương cưỡi ngựa chạy đến cửa biển Đại Nha, bị nước chắn, than rằng: "Ta hết đường rồi!", bèn nhảy xuống biển tự vẫn.

Truyền thuyết kể rằng:

Nhã Lang bảo vợ: "Trước hai vua cha chúng ta cừu thù với nhau, nay là thông gia, chẳng cũng hay lắm ư? Nhưng cha nàng có thuật gì mà có thể làm lui được quân của cha tôi?". Cảo Nương không biết ý của chồng, bí mật lấy mũ đâu mâu móng rồng cho xem. Nhã Lang mưu ngầm tráo đổi cái móng ấy, rồi bảo riêng với Cảo Nương rằng: "Tôi nghĩ ơn sâu của cha mẹ nặng bằng trời đất, vợ chồng ta hòa nhã yêu quý nhau không nỡ xa cách, nhưng tôi phải tạm dứt tình, về thăm cha mẹ". Nhã Lang về, cùng với cha bàn mưu đánh úp vua, chiếm lấy nước.

SÁCH CHÂM NGÔN - CHƯƠNG 9

(Dệt thơ Bóng Tà Dương)

- Chương 9 -

Ðức Khôn Ngoan mở tiệc đãi khách

(Cn9, 1-6)

Khôn ngoan xây cất lấy nhà mình

Dựng cột tra kèo lại rất xinh

Chưng đọn bàn ăn đầy mỹ vị

Còn sai đệ tử triệu hiền minh

Khôn ngoan đi khắp chốn kinh thành

Mời gọi con người mở trí nhanh

Ăn uống thỏa thuê lời chính đáng

Đừng khở khạo nữa các em anh!

Chống hạng người ngoan cố

(Cn9, 7-12)

Ngoan cố thôi đừng sửa dạy thêm

Đã không kết quả lại gây hiềm

Thôi đành giáo huấn người nghiêm túc

Để họ càng khôn hiểu cứng mềm

Kính tôn Đức Chúa bước đi đầu

Chí thánh tràn đầy hiểu biết sâu

Nhờ đó làm tăng thêm tuổi thọ

Trần đời viên mãn hưởng dài lâu

Nếu được khôn ngoan hưởng phúc phần

Cầm bằng ngoan cố gánh sai lầm

Tự cao tự đại không học hỏi

Chỉ là một chỗ đứng chôn chân

Mụ khờ dại cũng lên tiếng mời mọc

(Cn9, 13-18)

Kìa mụ Dại Khờ đến hỏi thăm

Ồn ào vô trí lại ngu đần

Ngồi trên ngai rỗng môi mời mọc

Chỉ kẻ ngây thơ mới đến gần

Với kẻ ngu đần mụ rỉ tai

Thực đơn ăn vụng mới ngon hoài

Chớ có nghe theo lời mật rót

Âm ty thăm thẳm đợi con này

(Hết phần I)